विवाह विधी ची तयारी

 विवाह जमविण्याची प्राथमिक तयारी झाली की पहिला सोहळा साखरपुड्याचा होतो. पूर्वी वराकडील चार माणसे जाऊन वधूच्या घरी हा ओटी भरण्याचा कार्यक्रम करीत. वधूकडील भाऊबंद मंडळी जमविली जात व त्यांचे समक्ष हा साखरपुडा होई. वराकडील महिला वधूची ओटी भरीत. ह्या साखरपुड्याचेसुद्धा आता समारंभात रूपांतर होत आहे. जागेच्या अभावी हा कार्यक्रम सभागृह घेऊन केला जातो.  

उपनयन संस्कार हे हिंदू धर्मातील एक महत्त्वपूर्ण संस्कार आहे. या संस्कारात ब्राह्मण, क्षत्रिय आणि वैश्य वर्णातील बालकांना वेद आणि इतर विद्यांच्या अध्ययनाचा अधिकार प्राप्त करून दिला जातो 1. यज्ञोपवीत (जानवे) ह्या संस्कारात बटूच्या गळ्यात यज्ञोपवीत घालून त्याला महा सामर्थ्यशाली गायत्री मंत्राची दीक्षा दिली जाते. यज्ञोपवीत हे वैदिक जीवन धारणेचे प्रतीक आहे

 बाळाच्या जन्मानंतर त्याच्यावर केला जाणारा सर्वात महत्त्वाचा आणि पहिला संस्कार म्हणजे नामकरण विधी. बाळाला नाव देण्याच्या या विधीला बारसं असंही म्हणतात. नामकरण विधीनंतर बाळाला स्वतःची स्वतंत्र ओळख मिळते. 

पुंसवन, अनवलोभन, सीमंतोंनयन हे तीन संस्कार गर्भाचे पोषण उत्तम रीतीने व्हावे यासाठी करायचे असतात.  

 गर्भाधान संस्कार हा हिंदू धर्मातील सोळा संस्कारांपैकी पहिला संस्कार होतो. विवाहानंतर ऋतू प्राप्त झाल्यानंतर प्रथमसंभोगाच्या प्रसंगी हिंदू जो धार्मिक विधी करतात, त्यास गर्भाधान संस्कार म्हणतात